Sosyal Hizmet ve Güçlendirme Kuramı

GÜÇLENDİRME KURAMI

Güçler Perspektifi, sosyal hizmetin tıbbi modelli sorunlara ve kusurlara odaklanan, soruna patolojik bir teşhis koyarak çözüm üretmeye çalışan yapısına tepki olarak ortaya çıkarak sosyal hizmet alanında kullanılmaya başlamıştır. Güçler perspektifinin öncüleri Dennis Saleebey, Charles Rapp, Ann Weick gibi akademisyenlerdir. Bu akademisyenlerin üzerinde durduğu nokta şudur. Tıbbi modelli sosyal hizmette, uzman sorunları ve sorunlara yönelik çözümleri bilen ve gücü elinde bulunduran kişidir ancak güçler perspektifinde bu durum tam tersidir. Her birey biriciktir ve her birey kendi içinde incelenmelidir. Önceden belirlenmiş sorunlar ve bu sorunlara uygulanan çözümler her zaman işe yaramayabilir. Bu nedenle her müracaatçının güçlü yönleri keşfedilmeli ve güçlü yönleri üzerinden müracaatçının kendisinin tanımladığı sorunları giderilmeye çalışılmalıdır. Güçler perspektifinde sosyal hizmet uzmanı güçlü olan çözümü bilen, müracaatçıyı yönlendiren kişi değil; müracaatçının güçlü yönlerini keşfetmesini sağlayan, onunla birlikte hareket eden kişidir.

Güçler Perspektifinde Greene ve Lee’ye güç şu şekilde tanımlanabilir. “ Zorluklarla başa çıkma kapasitesi, stresle karşı karşıya kaldığında işlevselliğini sürdürebilmeyi, belirli bir travma ile karşı karşıya kaldığında kendini toparlayabilmeyi, dışsal zorlukları gelişim için bir uyaran olarak kullanabilmeyi ve sosyal destekleri bir dirençlilik kaynağı olarak kullanabilmeyi açıklar. Aslında güç bireyin karşılaştığı bir sorun karşısında sorunu yenebilmesinde kendisine dayanak oluşturabileceği bir beceridir. Bu beceri bireyin herhangi bir yeteneği olabileceği gibi motivasyonu, ümitleri, kararlılığı gibi nitelikleri de olabilir. Güçler perspektifinin belli varsayım ve ilkeleri vardır. Varsayımlar şu şekildedir:

·         Her birey, grup, aile ve topluluk güçlere sahiptir.

·         Travma, istismar, hastalık ve mücadele yaralayabilir olabilir ancak hem zorluk hem de fırsat kaynağı teşkil edebilir.

·         Gelişim ve değişim kapasitelerinin üst sınırının bilinmiyor olduğunu varsayarak birey, grup ve toplulukların isteklerini ciddiye almak.

·         Müracaatçılara en iyi hizmeti onlarla işbirliği yaparak sunabiliriz.

·         Her çevrede çok sayıda çok sayıda kaynak mevcuttur.

·         İlgi, bakım ve bağlam.

Sosyal hizmet uzmanı güç temelli yaklaşım uygularken bu varsayımları kabul ederek müdahale etmelidir. Sosyal hizmet uzmanın güç temelli yaklaşımı uygularken dikkat etmesi gereken ilkelerde şu şekildedir:

·         Destek sürecinin ilk odağı her bireyin başkaları tarafından tanımlanmış teşhisi, eksikleri, arazları ve zayıflıkları yerine kendi güçleri, ilgileri, becerileri, bilgisi ve yapabilirlikleridir.

·         Yardım ilişkisi işbirliği, karşılıklılık ve ortaklılık ilişkisi haline gelir. Burada diğeri üzerine iktidar kurma değil diğeri ile birlikte güçlenme söz konusudur.

·         İnsanoğlu doğuştan gelen öğrenme, gelişme dönüşme kapasitesine sahiptir. İnsanların deneme, başarılı ve başarısız olma hakları vardır.

·         Toplulukta doğal olarak ortaya çıkan destek faaliyetleri desteklendirilmelidir.

·         Topluluğun tamamı hizmet katılımcıları adına kaydedilebilecek potansiyel bir kaynak vahası olarak görülmektedir. Doğal olarak ortaya çıkan kaynaklar ilk başta ayrıştırılmadan ya da akıl sağlığı ya da sosyal hizmeti resmen meydana getirmeden önce bir olanak olarak dikkate alınmalıdır.

Özetleyecek olursak güçlendirme perspektifi modern sosyal hizmet müdahalelerinin temelinde yer almaktadır. Müracaatçı için müracaatçıyla birlikte çalışmak prensibi de güçlendirme yaklaşımıyla alakalıdır. Müracaatçının sorunlarından ve başarısızlıklarından çok yaptıkları ve yapabileceklerini kullanarak sorunlarını aşmayı açıklar.

                                                                                                                                                                                                                                           

                                                                                             

KAYNAKLAR

1.      Teater, B. (2015). Güçler Perspektifi. D.C. Kondrat (Ed.) Sosyal Hizmet Kuram ve Yöntemleri Uygulama İçin Bir Giriş. (s.49-66). Ankara: NİKA Yayınevi.